De plaag plagen

Ik vind moestuinieren erg leuk, maar het is elke keer een uitdaging om de verschillende plagen en ziektes te bestrijden. Ieder jaar is weer anders met nieuwe of andere uitdagingen. Het liefst bestrijd ik de plagen of ziektes op een natuurlijke manier en gebruik ik liever geen chemische bestrijdingsmiddelen want je eet het uiteindelijk toch op. Waar het vorige jaar een strijd was tegen de slakken is het dit jaar bij mij een strijd tegen de luizen. Ik heb zit dit jaar in alle soorten en maten. Waar het vorig jaar de groene bladluis was heb ik nu ook roodbruine en zwarte. Deze keer mijn tips over het bestrijden van de verschillende plagen.

Luizen
In het begin plette ik de luizen met mijn vingers en zocht ze dus per blad op. Toen werden het er te veel en moest ik wat anders proberen. Eerst een middeltje van oma: spiritus met groene zeep. Eerst hielp het wel wat, maar daarna kwamen ze toch terug. Het tweede middel was neemolie met groene zeep. Dit hielp, maar je moet het toch elke 2 weken ook als preventie gebruiken en dat heb ik niet gedaan.... Nu het buiten warmer is, kun je de planten goed afspuiten met koud water en daarna gebruik ik een verdunning van brandnetelgier. Dit lijkt redelijk te werken, maar ze zijn dit jaar erg hardnekkig. Ik dacht vorige week dat ik het onder controle had, maar helaas komen er nu weer meer van die bruin-rode. Gelukkig hebben we nog mijn best-friend-in-the-garden: het lieveheersbeestje. Ik heb wat larven gevonden en die eten zich nu te goed aan de luizen. Het blijft dus best lastig om van luizen af te komen. Iemand nog andere tips?

Koolwitje
Ik hou van vlinders in mijn tuin, maar zodra ik het kleine koolwitje zie controleer ik mijn koolsoorten zoals broccoli en Chinese kool. Als het al rupsen zijn , dan zie je verschillende gaten in je blad. Het kan ook zijn dat het nog eieren zijn. Ze zitten mooi bij elkaar op de achterkant van het blad. De beste oplossing is ze er afhalen of van te voren een fijn net over de planten spannen zodat de eieren niet op het blad gelegd kunne,n worden door de vlinder. Een andere oplossing is de vangplant Oostindische kers. Deze trekt niet alleen dezelfde koolvlinder aan maar ook luizen. Die van mij zit ook vol met zwarte luis.

Vlekken
Ik heb om mijn braam verschillende vlekken op het blad. Het lijkt een beetje op roest, maar het is de bladvlekkenziekte. Deze komt ook voor bij bietjes, frambozen en kolen. De oorzaak zijn verschillende bacterie- en schimmelsoorten. Het enige wat je kunt doen is de verschillende aangetaste bladeren verwijderen en niet bij je compost doen. Zo zorg je dat het zich niet verder verspreidt. Een  tip is om de plant bij de wortel water te geven in plaats van op het blad. 
Een andere ziekte die hier op lijkt is roest. Ik heb het op mijn knoflook en op de prei. Het lijken inderdaad roestvlekken. De oorzaak is een schimmel die zich in vochtig weer verspreid. Zorg dat er niet te veel onkruid rond deze gewassen staan. Je kunt de aangetast bladeren verwijderen. Je ziet dit bijvoorbeeld ook bij munt, prei en uien. Je kunt ook brandnetelgier gebruiken om dit te behandelen.

Brandnetelgier
Ik heb dit jaar voor het eerst brandnetelgier gemaakt. En ja, het stinkt echt ontzettend, maar erg nuttig voor verschillende dingen. Ten eerste is het plantenvoeding voor planten die veel vragen zoals tomaten en kool. Daarnaast kun je dus verdund er luizen mee bestrijden. Ook kun je  diverse schimmels en rupsen er mee bestrijden.
Diana's moestuin heeft een lijstje gemaakt van nog veel meer natuurlijke bestrijdingsmiddelen 

Combinatieteelt
Je kunt ook heel veel plagen en ziektes voorkomen door te werken met combinatieteelt. Je zorgt dan dat planten die elkaar versterken naast elkaar. Dit is al een hele oude methode die nog erg goed werkt. Omdat ik een moestuinbak heb, heb ik ook al minder last van plagen dan iemand die complete bedden met de zelfde soort groente hebben. Toch pas ik de combinatieteelt ook toe. Zo heb ik uien en wortels naast elkaar staan. De dille staat bij de komkommer. Goudsbloemen en basilicum bij de tomaten en zo zijn er nog veel meer combinaties. Er zijn juist ook planten die je niet bij elkaar moet zetten zoals aardappelen en tomaten. Krijgt bijvoorbeeld een de schimmelziekte, kun je bijna ook altijd de andere weggooien. 

Dierentuin

 Wat is het toch prachtig om te zien, dat er naast allerlei mooie planten en bloemen in de tuin ook heel veel dieren zijn. Ik verbaas mij er over wat er in zo'n klein stadstuintjes allemaal voor mooie en lelijke dieren rondlopen, kruipen of vliegen. 
Dit jaar ook voor het eerst dat er veel meer vogels in onze tuin zitten. Allerlei musjes, koolmezen, pimpelmezen en merels.  Ze verstoppen zich in de braam of in de appelboom. Ik kon goed zien dat ze op zoek waren naar allerlei verschillende insecten. In de braam konden ze zich ook goed verstoppen voor de eventuele buurtkatten.






Amfibieën
Naast mijn 2 moestuinbakken, het terras en nog wat borders met zowel eetbare planten als andere tuinplanten heb ik ook nog een vijvertje met een rots tuin. In deze kleine vijver staan hele mooie gele en rose waterlelies. Deze vijver is ook een bron voor allerlei dieren. In het voorjaar heb ik zelfs salamander gespot. Ook regelmatig springt er een kikker in de vijver als mijn aardbeien wil plukken. Onder de stenen huist ook 1 of meerdere padden. Helaas komen ook buurtkatten drinken uit de vijver wat de vogels weer afschrikt. Helaas leggen ook de muggen hun eitjes in de vijver, maar goed dit is wel weer voor voor de kikkers en andere dieren.

Egel
Vorig jaar op een avond kwam ik voor het eerst een egeltje tegen in mijn tuin. Ik hoorde wat geritsel. En ja hoor daar ging de egel door de tuin. Helemaal niet bang, helaas niet met mijn fotocamera kunnen pakken om een foto te nemen. Het blijkt dat deze egel hier meerdere tuinen bezoekt. Wat mij betreft komt hij elke avond om de slakken te eten, want met een beetje regen komen die glibberige beesten weer tevoorschijn.

Vliegende insecten
Zomers is het heerlijk om het gezoem van de hommels en bijen te horen. Hommels in alle soorten en maten vliegen af en aan op de zonnebloemen, goudsbloemen en alle andere planten die bloemen dragen. Sommige zitten echt onder de pollen. Ook mooi om te zien hoe sommige bloemen de insecten naar binnen lokken zodat de pollen van de stamper de meeldraden raken en zich een zaadvrucht kan vormen.
Regelmatig heb ik ook enorme libellen in de tuin. Ze rusten uit de op de verschillende stokken ter ondersteuning aan de tomaten. 

Mieren en luizen
Ik heb al eens eerder geschreven dat als je mieren op je plant hebt je vaak ook luizen hebt. Het schijnt  zelf zo te zijn dat de mieren de luizen melken. Helaas heb ik mieren en luizen. Tot nu toe 3 verschillende soorten luizen gezien: gewone groene, dopluizen en zwarte luizen. Gelukkig zie ik ook regelmatig lieveheersbeestjes die de verschillende luizen op eten.

Vlinders
Prachtige dieren met mooie kleuren. Nu de vlinderplant in bloei is trekt dit enorm veel vlinders en hommels aan. Ook de hortensia en goudsbloemen zijn favoriet. Er is een vlindersoort die ik minder graag in mijn tuin zie: het koolwitje. Deze legt namelijk eitjes op de koolplanten( broccoli, boerenkool, chinese kool etc) en de rupsen eten dan zo in een mum van tijd de planten op. Sommige rupsen zijn wel heel mooi om te zien en ik heb zelfs een pop in mijn tuin kunnen ontdekken. Helaas was deze al wel leeg.    

Spinnen
Nu het 's avonds weer wat vochtiger wordt verschijnen de eerste spinnen ook weer in de tuin. Mooi om te zien hoe ze hun web maken. Dit doen ze ook bijna altijd op het paadje waar je langs moet. Inmiddels al een paar keer in de ochtend met m'n gezicht in een web gelopen....  

Welke dieren hebben jullie allemaal in jullie tuin?
  
 

Beestjes allemaal beestjes....

Zoals je in mijn vorige blog al kon lezen, de meimaand is een drukke moestuin maand. Naast al het zaaien, verspenen en oogsten, beginnen ook anderen te genieten van je moestuin. 
Zo heb ik vorig jaar meerdere malen pompoenen moeten zaaien. Ik had de jonge plantjes  op een hun definitieve plaats gezet. De volgende dag kwam ik kijken en compleet weg gegeten door de slakken.... Gelukkig kiemen pompoenen snel en heb ik nogmaals pompoenen gezaaid. Hier hebben de slakken ook weer van kunnen genieten. Gelukkig hadden ze niet alle planten opgegeten en had ik uiteindelijke toch nog 2 pompoenen. 
Het is ontzettend frustrerend om je plantjes vol plagen te zien. Je hebt ze met liefde gekweekt en in no time zijn ze opgegeten. 
Ik ga je wat tips geven voor een aantal plagen zoals rupsen, luizen en slakken.

Slakken

Nu het wat kouder wordt en vooral wat vochtiger komen de slakken weer te voorschijn. Overdag zie je ze niet, maar 's nachts richten ze de schade aan. Overdag zitten ze verstopt op allerlei plekken: onder de tafel, onder potten, onder planten, overal waar maar schaduw is en het niet te warm is. Huisjesslakken gaan nog wel, maar die vieze glibberige naaktslakken..... bleh... Er zijn een heleboel chemische middeltjes zoals slakkenkorrels, maar daarnaast ook  wat simpele natuurlijke middelen.

• Leg rond je de kwetsbare planten koffieprut, boomschors of cacaodoppen of bedek de grond hiermee
• Gebruik een koperen ring rond je planten, naast dat de ring scherp is, houden slakken niet van koper.
• In plaats van een koperen ring kun je die ook zelf van een plastic fles maken. Ik had nog wat doorzichtig golfplaat over en hier heb ik een ring van gemaakt. De slakken kunnen hier niet overheen klimmen.
• Maak een bierval: graaf een bekertje of potje in. Zorg dat de bovenrand net zo hoog is als de grond. Vul dit met bier. Dit trekt de slakken aan en ze vallen er in en verdrinken. Maak je val wel iedere dag leeg.

Rupsen

Rupsen zijn er nuttig omdat er uiteindelijk weer vlinders uit komen, maar een rupsenkolonie kan ook in één dag je plant op eten. 2 jaar geleden heeft een kolonie mijn complete framboos opgegeten. Het leek wel herfst, want alleen de nerven waren nog over. 
Ook ieder jaar vind je bij mij in de tuin rupsen op de broccoli.

• De rupsen van het koolwitje leggen de eitjes aan de onderkant van het blad van bijvoorbeeld broccoli. Ik controleer dit iedere dag. Vaak pas als ik de eerste gaatjes heb gezien. Eerst zijn de rupsjes nog klein, maar in een paar dagen zijn ze gigantisch. Ik maak de eitjes en de kleine rupsjes dood.
• Je kunt ook Oost-Indische kers plaatsen. Het koolwitje houdt ook van deze plant. Op die manier leidt je het koolwitje af. Je offert als het ware de Oost-Indische kers op. 
• Als je veel afwisseling in de vakken hebt, zal het koolwitje ook minder komen. Ze herkennen sneller complete bedden vol kool. 
• Zorg voor andere vijanden zoals kippen. Helaas heb ik hier geen ruimte voor, maar ik zie regelmatig vogels in de tuin en die lusten ook rupsen en slakken.

Luizen 

Ik heb vooral luizen op mijn peperplanten. Blijkbaar maakt het de luis niet uit dat de pepers heet zijn. Ze zijn heel selectief, want op de ene plant zitten ze wel en op de andere totaal niet. Sommigen zijn heel scherp en anderen weer niet.  
Luizen zijn er in verschillende kleuren: zwarte bonen luizen maar ook kleine groene. Deze zijn vaak niet goed zichtbaar en een eerste indicatie is mieren op de plant. De luizen scheiden namelijk suiker uit, wat de mieren weer lekker vinden. De luizen zuigen alle energie uit de plant waardoor ze niet goed kunnen groeien en je vaak ook vervormingen van het blad ziet.

• Ik controleer iedere dag mijn peperplanten op luizen. Dit zijn er niet heel veel, soms tik ik op de takjes met een wit papier onder de plant. Ze laten zich vallen en daarna druk ik ze dood. Je zou dit ook met tape kunnen doen, de luizen blijven en dan aan plakken, ik heb dit trouwens nooit zelf geprobeerd.Controleer ook de lage bladeren onderaan de plant aan de achterkant. Hier zitten ze vaak. Ook vaak op bloemknopjes omdat de plant daar alle energie naar toe stuurt.  
• Zorg voor sterke planten, want vaak zoeken ze de wat zwakkere planten uit. Hoe je sterke planten krijgt, lees in een van mijn volgende blog.
• Zorg voor verwarring door kruizemunt, salie, tijm, lavendel, afrikaantjes, koriander of anijs tussen je planten te planten.
• Maak weer gebruik van de Oost-Indische kers. Luizen houden hier ook van en gebruik dit dus als vangplant.
• Lieveheersbeestjes houden van luizen. Deze kun je tegenwoordig gewoon kopen.  
• Heb je de zwarte bonen luis op je bonen, haal dan de toppen uit de planten. Naast dat je dan van de luizen af bent, help dit ook in het proces tot peulvorming. 
• Maak een spray van groene zeep, water en spiritus. Op de spiritus fles staat de juiste verhouding.  

Ik ben benieuwd of jullie ook nog manieren hebben om de ongenodigde gasten weg te houden of te bestrijden. Ik ben vooral benieuwd naar de natuurlijke bestrijding, want uiteindelijk eet je de groente op.